Jesus Camp (ή Χριστιανοί φονταμενταλιστές)

Αφορμή για να θυμηθώ μια ταινία που είχα δει πριν από περίπου δύο χρόνια στάθηκε η εξής είδηση: Αμερικανοί γονείς παραπέμπονται σε δίκη για τον θάνατο της κόρης τους, αφού αντί να της προσφέρουν θεραπεία για τον διαβήτη προσεύχονταν για να γίνει καλά... Φαίνεται μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια είδηση, ότι κι άλλοι γονείς στις ΗΠΑ ακολουθούν παρόμοιες τακτικές.

Το ντοκυμαντέρ Jesus Camp (εδώ η ιστοσελίδα της ταινίας και εδώ σχετικό λήμμα στη wikipedia) περιστρέφεται γύρω από μια κατασκήνωση για παιδιά με το όνομα “Kids on Fire School of Ministry”. Σ’αυτή την κατασκήνωση, μια προτεστάντισσα ιερωμένη της πεντηκοστιανής (Pentecostal) εκκλησίας εκπαιδεύει παιδιά για να «ξανακατακτήσουν την Αμερική στο όνομα του Χριστού». Τα παιδιά, παρακολουθούν θρησκευτικού περιεχομένου διαλέξεις και συμμετέχουν και σ’ένα θρησκευτικό σόου / τελετή, κορύφωση του οποίου είναι ένα είδος τρανς στο οποίο φτάνουν μερικά από τα παιδιά. Οι σκηνές του σόου και κυρίως αυτές της θρησκευτικής έκστασης των παιδιών είναι από τις πιο σοκαριστικές της ταινίας.

Σοκαριστικά όμως είναι και τα λεγόμενα των παιδιών. Η κάμερα των δύο σκηνοθετριών (Heidi Ewing και Rachel Grady) παρακολουθεί μερικά από τα παιδιά ήδη πριν να πάνε στην κατασκήνωση. Συνομιλεί μαζί τους και με τους γονείς τους για να δείξει βάσει ποιων αξιών και με ποιον τρόπο ανατρέφονται. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά διδάσκονται κατ’οίκον (νόμιμη πρακτική στις ΗΠΑ), επειδή οι γονείς τους δεν θέλουν να εκτεθούν στις επικίνδυνες θεωρίες που διδάσκονται στα σχολεία: τη θεωρία της εξέλιξης, ή ακόμα το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Τα παιδιά έχουν αποδεχτεί πλήρως τις θρησκευτικές πεποιθήσεις βάσει των οποίων μεγαλώνουν. Θεωρούν ότι είναι «αναγεννημένοι Χριστιανοί» (reborn Christians) κι ότι οφείλουν να βοηθήσουν στη διάδοση της χριστιανικής πίστης στις ΗΠΑ.

Η ταινία αναφέρεται και στις πολιτικές προεκτάσεις του φαινομένου των «αναγεννημένων Χριστιανών». Η πάστορας που οργανώνει την κατασκήνωση μιλάει πολύ ξεκάθαρα για το ζήτημα (βλ. το τρέιλερ στην ιστοσελίδα της ταινίας), λέγοντας ότι για να κατακτήσει η Χριστιανοσύνη τον κόσμο οι Χριστιανοί Αμερικανοί πρέπει να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους, τη στιγμή μάλιστα που οι Μουσουλμάνοι εκπαιδεύουν τα παιδιά τους όχι μόνο σε θέματα πίστης, αλλά και στη χρήση όπλων – πάντα σύμφωνα με την πάστορα.

Εκεί που η ταινία αφήνει μια απορία είναι στο θέμα της διαπλοκής των πεντηκοστιανών με την πολιτική εξουσία και κυρίως με τον πρώην πρόεδρο Τζωρτζ Μπους: δεν κατάλαβα ακριβώς αν ο Μπους είναι πεντηκοστιανός ή αν απλώς οι πεντηκοστιανοί τον στήριζαν (και τους στήριζε;) και πώς. Επίσης, γίνεται μια αναφορά – η οποία επίσης δεν εξηγείται επαρκώς – στο ότι οι «αναγεννημένοι Χριστιανοί», θεωρούν το κράτος του Ισραήλ ως μέρος του θεϊκού σχεδίου που θα αναδιαμορφώσει τον κόσμο.

Η ταινία πάντως είναι πολύ καλή ∙ δεν ξέρω αν προβλήθηκε στην Ελλάδα, είναι πάντως κρίμα που δεν ακούστηκε όσο οι ταινίες του Michael Moore, γιατί θέτει δύο καίρια ερωτήματα: πρώτον, ποια είναι τα όρια της θρησκευτικής ελευθερίας; Οι σκηνές με τα παιδιά σε τρανς και με τις δηλώσεις τους πως ό,τι κάνουν οφείλουν να το κάνουν για τη δόξα του θεού κι ότι η διασκέδαση είναι περίπου αμαρτία (στην ιστοσελίδα υπάρχει ένα βίντεο μ’ένα κοριτσάκι που δηλώνει ότι επιτρέπεται να χορεύει μόνο θρησκευτική ροκ) δημιουργούν το ερώτημα αν ο τρόπος που ανατρέφονται δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί κάποιο είδος ψυχολογικής βίας / κακοποίησης, τη στιγμή μάλιστα που κάποια από αυτά λένε πως εξαιτίας της κατ’οίκον διδασκαλίας τούς λείπει η κοινωνικοποίηση με άλλα παιδιά... Δεύτερο ερώτημα, τι ρόλο ακριβώς παίζουν τέτοιου είδους αντιλήψεις ενός (μεγάλου, απ’ό,τι κατάλαβα) μέρους των Αμερικανών στη διαμόρφωση της πολιτικής των ΗΠΑ, για παράδειγμα στα ζητήματα της Μέσης Ανάτολης και του πολέμου κατά της τρομοκρατίας.