Πόντο - πόντο μετρώ τον Πόντο (μέρος 3ο)

Παναγία Σουμελά

Αφήνοντας πίσω μας το Ρίζε και την Τραπεζούντα, προχωρήσαμε προς το εσωτερικό. Πρώτα όμως θελήσαμε να περάσουμε από το Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων, στα Ποντικά όρη. Το τοπίο είναι πραγματικά εντυπωσιακό: καταπράσινο, μ’έναν δρόμο που ανεβαίνει φιδωτά κι απότομα δίπλα σ’ένα ρέμα. Το βανάκι μας αγκομάχησε για να ανέβει... Το μοναστήρι – ό,τι έχει απομείνει απ’αυτό – έχει αναστηλωθεί (μερικοί λένε όχι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο) και λειτουργεί ως μουσείο. Στις τοιχογραφίες βλέπει κανείς χαραγμένα ονόματα και μηνύματα με διάφορες ημερομηνίες, κυρίως του 19^ου αιώνα. Είναι και σε διάφορες γλώσσες, με πιο ενδιαφέρουσες τις επιγραφές στα καραμανλίδικα: τη διάλεκτο των τουρκόφωνων Ορθόδοξων Χριστιανών της Καππαδοκίας, που είναι τουρκικά γραμμένα με το ελληνικό αλφάβητο.

Ονόματα χαραγμένα στα καραμανλίδικα πάνω στις τοιχογραφίες της Παναγίας Σουμελά

Το τοπίο στην Παναγία Σουμέλα

Κι άλλα ελληνικά απομεινάρια...

Όπως μας ενημέρωνε ο ταξιδιωτικός οδηγός, στην περιοχή υπάρχουν τα απομεινάρια ενός ελληνικού χωριού. Όντως, φαίνονται και ερείπια σπιτιών, κι ένα-δυο κτίσματα που πρέπει να ήταν εκκλησίες... Αρκετά κοντά υπάρχει ένας σύγχρονος οικισμός, αλλά με τα ερείπια κανείς δεν δείχνει να ασχολείται.

Ερείπια

Το κάστρο του Μπαϊμπούρτ και η Ακρόπολη της Αθήνας

Αφήνοντας πίσω μας την Παναγία Σουμελά αποφασίσαμε να κατευθυνθούμε προς το Μπαϊμπούρτ, (Bayburt) μόνη πόλη της περιοχής όπου είχαμε πιθανότητες να βρούμε αξιοπρεπές κατάλυμα. Το τοπίο και το κλίμα άρχισαν ν’αλλάζουν, σε σχέση με τα παράλια: πιο ορεινό, πιο κρύο – για την ακρίβεια, το βράδυ στο Μπαϊμπούρτ ξεπαγιάσαμε, είχε το πολύ 15 βαθμούς... Το Μπαϊμπούρτ (απ’ό,τι είδα τώρα στα ελληνικά λέγεται Βαϊβούρτη, αν και το όνομα είναι μάλλον αρμενικής καταγωγής) είναι μικρή πολή, το βράδυ ακόμα και τα εστιατόρια κλείνουν νωρίς κι υπάρχει μόνο ένα ζαχαροπλαστείο, και φαίνεται πολύ συντηρητική πόλη – η μόνη απ’όσες είδαμε όπου οι γυναίκες (όσες κυκλοφορούσαν) ήταν καλυμμένες ολόκληρες. Επίσης έχει μόνο δύο ξενοδοχεία: ένα που μάλλον νοικιάζει δωμάτια με την ώρα κι αυτό που μείναμε, όπου όπως μας ενημέρωσε ο ξενοδόχος (και πιθανότατα υπο-πράκτορας των γνωστών και μη εξαιρετέων υπηρεσιών) καταλύουν τα ελληνικά γκρουπ που πηγαίνουν να βρουν τις ρίζες τους στην περιοχή. Το Μπαϊμπούρτ φημίζεται για το κάστρο του, για το οποίο οι κάτοικοι είναι πολύ περήφανοι: μας ρώτησαν αν το επισκεφτήκαμε (το επισκεφτήκαμε και χαζέψαμε και το ηλιοβασίλεμα) και στη συνέχεια αν έχει κι η Αθήνα κάστρο... απαντήσαμε πως ναι, έχει την Ακρόπολη...

Το κάστρο του Μπαϊμπούρτ (ο ήλιος έχει ήδη δύσει)

Η Χάιντι στον Πόντο

Όπως ήδη είπα, το τοπίο είχε αρχίσει ν’αλλάζει, γινόταν πιο ορεινό, και βλέπαμε από μακριά ορισμένες κορυφές που είχαν ακόμα (και φαντάζομαι έχουν όλο τον χρόνο) πάγο. Κυρίως χαμηλή βλάστηση και πολλές αγελάδες! Περιμένεις να δεις τη Χάιντι να τις αρμέγει! Εγώ πόζαρα και σαν Χάιντι, ανάμεσα σε λουλουδάκια (δυστυχώς όχι εντελβάις) σε μια καταπράσινη πλαγιά, αλλά πόσο ρεζίλι να γίνω πια, δεν βάζω εδώ τη φωτογραφία! Ανεβαίνοντας λοιπόν έναν απότομο, φιδωτό δρόμο άναμεσα σε πλαγιές χαμένες πίσω από ομίχλη, φτάσαμε σ’ένα χωριό με το ποιητικό όνομα Yağmurdere (Γιααμούρντερε – μπορεί να μεταφραστεί Βροχορεματιά). Είναι ένα από τα μικρότερα χωριά που έχω δει και διαθέτει, εκτός από σπίτια, ένα καφενείο κι ένα μικρό στρατόπεδο. Για πρώτη φορά είδαμε εδώ μια περίεργη (οικολογική φαντάζομαι!) καύσιμη ύλη που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι: κοπριά την οποία φτιάχνουν σε στρογγυλό πατικωμένο σχήμα (σαν ταψί) και ξεραίνουν στον ήλιο.

Το Γιααμούρντερε υπό βροχή (όνομα και πράγμα)

Η βροχή σταμάτησε. Μπροστά στα σπίτια, η πρωτότυπη καύσιμη ύλη της περιοχής

Το Γκιουμούσχανε: πέντε τρελοί και μια γριά

Κάπου εδώ περάσαμε και από το Γκιουμούσχανε (Gümüşhane), Αργυρούπολη στα ελληνικά (το ίδιο ακριβώς σημαίνει και το τουρκικό του όνομα), μικρή πόλη χωρίς κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον – αλλά σ’εμάς συνέβη κάτι ενδιαφέρον! Πιστοί στην προσπάθειά μας να έρθουμε σε επαφή με τον ντόπιο πληθυσμό, αποφασίζουμε να πάρουμε μία ηλικιωμένη κυρία που έκανε ωτοστόπ κουβαλώντας ένα σακί εμφανώς βαρύ για τις δυνάμεις της. Θα την πηγαίναμε στο χωριό της, σε μια πλαγιά έξω από το Γκιουμούσχανε. Της πιάνουμε βέβαια την κουβέντα, για να συνειδητοποιήσουμε μετά από λίγο ότι ωραία μας τα έλεγε (την ιστορία της ζωής της, τι έκαναν τα παιδιά της κλπ.) μεν, αυτά που μας έλεγε ουδεμία σχέση είχαν μ’αυτά που τη ρωτούσαμε δε... Όταν μάλιστα τη ρωτήσαμε πώς να πάμε στο χωριό της κι απλώς μας αγνόησε, μας έζωσαν τα φίδια: τα είχε άραγε χαμένα; Και τι διάολο, που θα την αφήναμε; Βάλαμε στο αυτοκίνητο μία ηλικιωμένη και δεν ξέρουμε πού την πάμε; Οι εφημερίδες θα μας έγραφαν: «τουρίστες απάγουν ηλικιώμενη»... Τελικά, σε μια απέλπιδα προσπάθεια, σχεδόν της ουρλιάζουμε την ερώτηση: «πώς θα πάμε στο χωριό σου;». Και, ω του θαύματος, λαμβάνουμε διαυγέστατη απάντηση: η κυριούλα απλώς ήταν βαρύκοη...

Τοπίο: πρασινάδα, λουλούδια και στο βάθος πάγοι που δεν λιώνουν ποτέ